Bugün geç kalmadan çocuğunuz ve aileniz için muayene randevunuzu oluşturun
GÖZ HASTALIKLARI UZMANI | FEBO | FICO
TEDAVİLER
Akıllı Mercek / Lens Nedir?
Gözün ışık kırıcı yapılarından birisi göz merceğidir. Normalde yakın mesafeye bakarken merceğin ışık kırıcılığı artar. Fakat 45 yaşından sonra yaşlanmaya bağlı olarak mercek kırıcılığını arttıramaz ve yakın görme sorunu başlar. Bu sebeple 40-45 yaşından sonra yakın gözlüğü kullanmak gerekir.
Günümüzde akıllı mercekler (akıllı lens / trifokal lens) gözün kendi merceğinin yerine yerleştirilen her mesafeyi gözlüksüz olarak göstermeyi amaçlayan yapay merceklerdir.
Bu merceklerin “akıllı” olarak tanımlanması ülkemize ait bir tanımlama olup bilimsel bir tanımı değildir. Akıllı merceklerin temel özelliği üç odaklı (trifokal) olmalarıdır. Birinci odak sayesinde uzak mesafe (araba sürme, televizyon izleme), ikinci odak sayesinde orta mesafe (bilgisayara, telefona bakma), üçüncü odak sayesinde ise yakın mesafe (kitap okuma) net görülür.
Göz İçi Mercek Çeşitleri Nedir?
Katarakt 50 yaş üzeri kişilerde en fazla olan görme kaybı nedenidir. Tedavisi ise gözdeki matlaşmış merceğin alınarak yerine yapay mercek takılmasıdır. Ayrıca gözünde katarakt gelişmemiş ama hem uzak hem de yakın gözlüğünden kurtulmak isteyen uygun hastalara da mercek ameliyatı yapılabilmektedir.
Günümüzde göz içi merceklerin birçok çeşidi bulunmaktadır.
1. Tek Odaklı Standart Mercekler
Sadece uzak mesafeyi gösterir. Gözüne bu mercek takılan hastalar mutlaka yakın gözlüğüne ihtiyaç duyar. Eğer hastanın astigmatı varsa uzak gözlüğüne de ihtiyaç duyar. Avantajı ise maliyetinin daha düşük olması ve ışık saçılması yapmamasıdır.
2. Tek Odaklı Astigmat Düzeltici (Torik) Mercekler
Astigmatı olan hastaların katarakt ameliyatında kullanılır. Bu sayede hastanın ameliyat sonrası uzak gözlüğüne ihtiyacı kalmaz. Ama hasta yakın gözlüğüne mutlaka ihtiyaç duyar.
3. Yarı Akıllı (EDOF) Mercekler
Uzak ve orta mesafede (60-80 cm arası bilgisayar, telefon kullanma gibi) gözlüksüz iyi görüş sağlar. Ama yakın mesafe için düşük numaralı gözlük gerekir. Tam akıllı, 3 odaklı merceklere göre geceleri ışık dağılması yapmaması en önemli avantajıdır. Bu nedenle uzun yol şoförleri gibi gece çalışan hastalara tam akıllı merceklere göre daha uygundur.
4. Tam Akıllı (Trifokal) Mercekler
Uzak, orta ve yakın mesafede gözlüksüz görüş sağlayabilmesi en önemli avantajıdır. Uzak mesafede bir miktar netlik kaybı yapması ve gece ışık dağılmasına neden olması ise dezavantajıdır.
5. Akıllı, Astigmatı Düzeltici (Trifokal Torik) Mercekler
Akıllı mercek takılacak hastada astigmat varsa merceğin astigmatı düzeltici özelliği de mutlaka olmalıdır. Aksi durumda ise akıllı mercek istenen performansı gösteremeyecektir.
Akıllı Merceklerin Dezavantajları Nelerdir?
Akıllı merceklerin her mesafeyi gözlüksüz gösterme gibi büyük bir avantajı vardır. Cep telefonu çalan bir kişinin gözlüğünü takmadan telefona bakabilmesi, eline aldığı bir yazıyı anında, gözlüksüz okuyabilmesi kişiler için büyük kolaylıktır. Akıllı merceklerin büyük avantajlarının yanında iki dezavantajı bulunmaktadır.
Akıllı merceklerin ilk dezavantajı gece bir miktar ışık dağılması yapmasıdır. Bu durum az ya da çok her akıllı mercekte olur. Işık dağılması gündüz olmamakla özellikle geceleri araç kullanırken diğer araç farlarının dağılması şeklinde hissedilir. Işık dağılması geceleri sürekli araba kullanan kişiler dışında büyük sorun oluşturmamaktadır. Gözlüksüz yakın mesafeyi görmenin konforunu yaşayan kişiler ışık dağılmasını sorun etmemektedir. Işık dağılmasından dolayı sorun yaşayan hastaların önemli bir kısmında ise birkaç ay içinde bu durum kaybolmaktadır (nöroadaptasyon). Işık dağılması istemeyen özellikle geceleri sürekli araç kullanan kişiler için yarı akıllı (EDOF) mercekler daha iyi bir seçenek olabilir.
Akıllı merceklerin diğer dezavantajı ise uzak mesafede hafif kontrast (netlik) azalması yapmasıdır. Çünkü bu mercekler uzak görüşte kullanılan ışığın yaklaşık %10’nu yakın mesafe görme için kullanmaktadır. Bu özellik uzak mesafede hafif bir netlik kaybına neden olsa da hastaların birçoğunda bu durum günlük hayatı etkilememekte sorun oluşturmamaktadır.
Akıllı Mercekler Kimlere Takılabilir?
İlk olarak katarakt hastaları için geliştirilen akıllı mercekler, yüksek hasta memnuniyeti nedeniyle günümüzde kataraktı olmayıp uzak ve yakın gözlüğü kullanmak istemeyen kişiler için de güvenli bir tedavi yöntemidir.
Bir kişinin akıllı mercek (akıllı lens) ameliyatı için uygun olup olmadığını değerlendirirken iki soruya cevap verilmesi gerekir:
1. Hasta uygun mu?
2. Hasta uygunsa gözü uygun mu?
Akıllı mercek ameliyatı planlanan kişinin mesleği, günlük yaşam şartları, gece araba kullanma sıklığı, beklentileri değerlendirilir. Detaycı olmayan, ışık dağılması sorun olmayacak bir mesleği ya da günlük yaşantısı olan hastalar akıllı mercek için daha uygundur. Ama gece sürekli araba kullanması gereken şoför ve çok ince detayı görmesi gereken saat tamircisi gibi meslek sahibi olanlar, yaşantılarında en ufak sorunu bile büyüten detaycı, titiz kişiler akıllı mercekler için çok uygun değildir. Bu hastalar için ise yarı akıllı mercekler daha uygundur.
Birinci soru cevaplandıktan sonraki aşama da hastanın göz yapısının uygun olup olmadığına bakılır. Göze akıllı mercek takılabilmesi için kişinin katarakt ve göz numarası dışında başka bir sorunu olmamalıdır. Örnek vermek gerekirse şaşılık, kornea problemi, sarı nokta hastalığı, göz sinir zayıflığı, göz tansiyonu gibi hastalıklar tam akıllı mercek takılması için engeldir. Ama bu hastalarda yarı akıllı mercekler takılabilmektedir.
Şeker Hastalarına Akıllı Mercek Takılır Mı?
Geçmişte şeker hastalarına akıllı mercek ameliyatı yapılmazdı. Fakat bilimsel çalışmalar sonucunda şeker hastalığına bağlı göz sinirlerinde problem (diyabetik retinopati) gelişmemiş hastalara bu mercekler güvenle uygulanabilmektedir.
Akıllı Mercek Ölçümleri Nasıl Yapılır?
Akıllı mercek ameliyatı sonrası memnuniyetsizliğin en önemli nedeni mercek numarasında sapma olmasından kaynaklanmaktadır. Standart merceklerde ufak numara sapmaları çok şikayete neden olmazken akıllı merceklerde numara sapması hastaları rahatsız etmektedir. Bu sapma ihtimalini minimuma indirmek yüksek teknolojili cihaz kullanmak ve tecrübeli hekimlere ameliyat olmakla mümkündür.
Akıllı Merceklerin Ömrü Var mıdır?
Akıllı mercekler göze ameliyat sırasında yerleştirilir ve sonrasında tekrar çıkarıp takılmaz. Hastanın ömrü boyunca akıllı merceğin özelliklerinde herhangi bir değişiklik olmaz ve hasta hayatının kalan kısmında gözlüğe ihtiyaç duymadan tüm mesafeleri iyi bir şekilde görerek yaşantısına devam eder.
Akıllı Merceklerin Ücretleri Ne Kadardır?
Muayene etmeden akıllı mercek için uygun olup olmadığını bilmediğim bir hastaya fiyat bilgisi vermek doğru değildir. Hastalarımın muayene olması öncelikle akıllı merceklerin gözüne uygun olup olmadığına karar verebilmem ve bu merceklerin artılarını, eksilerini yüz yüze anlatarak ve de ameliyata hastayla birlikte karar vermek her durumdan daha önceliklidir.
Akıllı mercekler ile ilgili bilinmesi geren diğer husus bu merceklerin SGK tarafından ödenmediği ve çok odaklı (uzak / yakın birlikte olan) gözlüklerin diğer gözlüklerden daha pahalı olması gibi akıllı merceklerin de diğer merceklere göre daha pahalı olduğudur. Ancak hastanın hayatının kalan kısmında hem uzak hem de yakın gözlüğü için bir daha ödeme yapmayacağı düşünüldüğünde ise akıllı mercekler kısa sürede ödenen ücreti amorti etmektedir.
Maalesef günümüzde kalite konusunda henüz ürün olarak kendini ispatlayamamış uzak doğu ve Hindistan üretimi akıllı merceklerin ve ameliyat malzemelerinin maliyeti düşürmek amacıyla daha sık kullanıldığı bilinmektedir. Ameliyat malzemesinden biraz tasarruf etmek için göz sağlığını riske atmak bir cinayettir. Üstelik bu malzemelerin neden olacağı sorunların telafisi çok daha fazla maliyetlidir. Tekrar belirtmek gerekirse “Hastanın bundan sonraki görme kalitesi bu ameliyata bağlıdır ve bu ameliyatın geri dönüşü yoktur”. En hassas ve günlük hayatta en çok kullanılan duyu organımız olan gözlerimizi ufak tasarruflar uğruna riske atmamalıyız.
Akıllı mercek ameliyatları uygun hastaya, uygun göze, doğru ölçüm yapılarak, temiz ve tek kullanımlık malzemelerin kullanıldığı tecrübeli ve etik kuralara dikkat eden hekimler tarafından uygulandıklarında hastaları çok mutlu eder. Bu konunun sağlık hizmeti olarak değil de ticaret olarak görülmesi durumunda ise ciddi görme sorunlarına ve hasta mağduriyetlerine yol açmaktadır.